Μνημείο Μάντρας Μπλόκου Κοκκινιάς
ΣΥΝΤΟΜΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΜΑΝΤΡΑ ΜΠΛΟΚΟΥ ΚΟΚΚΙΝΙΑΣ
Στις 17 Αυγούστου 1944, στον ιστορικό χώρο της Μάντρας Μπλόκου Κοκκινιάς, εκτελέστηκαν 74 Έλληνες πατριώτες, αγωνιστές και αγωνίστριες που μετείχαν ενεργά στον απελευθερωτικό αγώνα της χώρας ενάντια στο Γερμανό κατακτητή και στην Αντίσταση. Στο Μνημείο, φιλοξενούνται οι φωτογραφίες κι αναγράφονται τα ονόματα των εκτελεσμένων, οι οποίοι στην πλειονότητά τους ήταν άτομα νεαρής ηλικίας. Οι νεκροί στο σύνολό τους, όσοι έχασαν με τραγικό τρόπο τη ζωή τους σε διάφορα σημεία της πόλης, ανέρχονται στους 300. Για να κατανοήσουμε τα γεγονότα των ημερών εκείνων, είναι σκόπιμο ν’ ανατρέξουμε στο ιστορικό κλίμα της εποχής, την περίοδο της γερμανικής Κατοχής, και να δούμε -εν συντομία- πως διαμορφώνεται και πως εξελίσσεται το σκηνικό της αιματηρής αυτής τραγωδίας.
Η Ελλάδα την περίοδο 1940-1941 υφίσταται διπλό πλήγμα, καθώς εμπλέκεται αναγκαστικά στο Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Αφενός προσπαθεί ν’ αποκρούσει την ιταλική επίθεση, αφετέρου δέχεται την εισβολή του γερμανικού ναζισμού, ο οποίος αποδεικνύεται ισχυρότερος και καταστροφικότερος από τον ιταλικό φασισμό. Μέσα σ’ αυτήν την οδυνηρή ιστορική και οικονομική συγκυρία που βρέθηκε η χώρα την περίοδο 1940-1944, η οργανωμένη αντίσταση ήταν μια αναγκαία και αναπόφευκτη λύση. Το ΕΑΜ, το Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο, κατάφερε να ενώσει τον ελληνικό λαό και να τροφοδοτήσει το όραμα της ελεύθερης Ελλάδας. Από τα σπλάχνα του ΕΑΜ ξεπήδησε το ένοπλο τμήμα του, ο ΕΛΑΣ, ο Ελληνικός Λαϊκός Απελευθερωτικός Στρατός, που σκοπό είχε ν’ απελευθερώσει τη χώρα και να υπερασπιστεί την ελευθερία του λαού της.
Τα μπλόκα που έγιναν την περίοδο της Γερμανοναζιστικής Κατοχής, ήταν πολύ καλά σχεδιασμένες στρατιωτικές επιχειρήσεις, και πραγματοποιήθηκαν κυρίως σε συνοικίες που είχαν έντονη αντιστασιακή δράση, όπως η Κοκκινιά. Σκοπός των μπλόκων ήταν: ν’ αποδυναμώσουν το αντιστασιακό κίνημα, να περιορίσουν την επιρροή του ΕΛΑΣ και του ΕΑΜ στο λαό, να στρέψουν τους πολίτες ενάντια στην οργανωμένη αντίσταση. Τα μπλόκα, ήταν μια μορφή αντίποινων, μια συστηματική μέθοδος εκφοβισμού του λαού σε πανελλήνιο επίπεδο. Η Μάχη και το Μπλόκο της Κοκκινιάς είναι δυο καίριες σελίδες της ελληνικής ιστορίας που γράφτηκαν την περίοδο της Κατοχής.
Το Μπλόκο συνέβη πέντε μήνες μετά τη Μάχη της Κοκκινιάς, η οποία πραγματοποιήθηκε το Μάρτιο του ίδιου χρόνου. Προς το ξημέρωμα της 17ης Αυγούστου 1944 -κοντά στις 2:30΄ το πρωί- ξεκινά το δράμα της ομαδικής εξόντωσης που θα κορυφωθεί όταν ανέβει ο ήλιος. Την ώρα που ο κόσμος κοιμάται, 3.000 Γερμανοί και οι ντόπιοι συνεργάτες τους -δωσίλογοι και ταγματασφαλίτες- εισβάλλουν βαριά οπλισμένοι στην Κοκκινιά. Μετά τις 6:00΄, καλούν από τα μεγάφωνα το λαό στην κεντρική πλατεία: «Προσοχή-προσοχή! Σας μιλάνε τα τάγματα ασφαλείας. Όλοι οι άντρες από 14 έως 60 ετών να πάνε στην πλατεία της Οσίας Ξένης για έλεγχο ταυτοτήτων. Όσοι πιαστούν στα σπίτια τους θα τουφεκίζονται επί τόπου».
Γύρω στις 8:00΄, η πλατεία της Οσίας Ξένης κι οι γύρω δρόμοι ξεχειλίζουν από κόσμο. Χιλιάδες άτομα συγκεντρώνονται και χωρίζονται σε πεντάδες με κενά μεταξύ τους, έτσι ώστε οι κουκουλοφόροι προδότες να δείχνουν ποιος θα θανατωθεί. Ο τόπος εκτέλεσης, είναι το παλιό ανενεργό ταπητουργείο της πόλης, όπου σήμερα βρίσκεται το μνημείο της Μάντρας Μπλόκου Κοκκινιάς. Η αυλαία της τραγωδίας κλείνει στις 18:00΄ με το ξεδιάλεγμα 8.000 ομήρων, που οδηγούνται στο στρατόπεδο Χαϊδαρίου. Από εκεί, γύρω στα 1800 άτομα, στέλνονται στα στρατόπεδα συγκέντρωσης της Γερμανίας, από όπου πολλοί δεν γύρισαν ποτέ. Στις 24 Σεπτεμβρίου, 40 μέρες μετά, οι Γερμανοί ξαναχτυπούν την Κοκκινιά, πολυβολώντας το συγκεντρωμένο πλήθος, μετά την τελετή της επιμνημόσυνης δέησης στην πλατεία της Οσίας Ξένης, αυξάνοντας τον αριθμό των θυμάτων.
Το μνημείο, στο οποίο σήμερα πραγματοποιούνται οργανωμένες επισκέψεις και επιλεγμένες πολιτιστικές εκδηλώσεις, υπενθυμίζει τη φρίκη του πολέμου και αναδεικνύει τη σημασία της ειρήνης, όπως αυτή μετουσιώθηκε στον επώδυνο απελευθερωτικό/αντιφασιστικό αγώνα των Ελλήνων την περίοδο της Γερμανικής Κατοχής.
Το μνημείο είναι επισκέψιμο για το κοινό από Τρίτη έως Παρασκευή,
9.00-11.00.
Για οργανωμένες ομαδικές επισκέψεις τηλεφωνήστε στο: 210-4922587
τις παραπάνω μέρες και ώρες.
THE BLOCKADE OF KOKKINIA
On 17 August 1944, in the historic site of Kokkinia Blockade, 74 Greek patriots, fighters who actively participated in the liberation struggle of the country against the German conqueror and the Resistance, were executed.
In the area of Madras the photographs and listing of the names of the executed who were in majority of young people, are exhibited. The dead in their entirety, those who tragically lost their lives in various parts of the city, allegedly amount to 300.
To understand the events of that day, it is advisable to go back to the historical climate of the time period of the German occupation, and see -briefly- how that formed and how the scene of this bloody tragedy evolved.
Greece in the period 1940-1941 is a double whammy, and involved necessarily in the Second World War. First tries to ward off the Italian attack and then the invading German Nazis, who proved stronger and more destructive than the Italian fascism. Within this painful historical and economic context that found the country in the period 1940-1944, the organized resistance was a necessary and inevitable solution. EAM, the National Liberation Front, was able to unite the Greek people and to feed them the vision of a free Greece. From inside of EAM sprang its armed wing, ELAS, the Greek People’s Liberation Army, which aimed to liberate the country and defend the freedom of its people.
The blockades made during the period of Nazi occupation, were very well planned military operations, and mainly in districts that had strong partisan action, such as Kokkinia. Purpose of blockades were to weaken the resistance activity, a method of intimidation to the people at a national level. The Battle and the Blockade of Kokkinia are two key pages of Greek history, written during the Occupation.
The blockade occurred five months after the Battle of Kokkinia, which was held in March of the same year. At dawn on 17 August 1944 – close at 2:30 in the morning – starts the drama of the group extermination that will culminate when the sun rises. At a time when the world sleeps, 3,000 Germans and their local collaborators-collaborationist and squads of security- intrude heavily armed in Kokkinia. After 6:00, call the loudspeakers to the people in the main square: “Attention-attention! Squads of security speaking. All men from 14 to 60 years to go to the square of Osias Ksenis for checking identities. Those caught in their homes will be shot on the spot.” Around 8:00, the square of Osias Ksenis and the surrounding streets are overflowing. Thousands of people gathered and divided into five with gaps between them, so that masked traitors can show who will be killed. The place of execution is the old carpet factory -at the time inactive- where now stands the monument. The curtain of this tragedy closes at 18:00 as they pick over 8,000 hostages, leading them to Haidari camp. From there, around 1800 people are sent to concetration camps of Germany, where many never came back from.
On September 24th, 40 days later, the Germans strike back Kokkinia, firing a will on the crowd after the ceremony of memorial prayer in the square of Osias Ksenis, increasing the number of victims.
The monument, in which today there are organized visits and selected cultural events, recalls the horror of war and highlights the importance of peace, as it was manifested in painful liberation/anti-fascist struggle of the Greeks during the German Occupation.
The monument can be visited Tuesdays to Fridays, 9.00-11.00.
For organized group visits call 210-4922587, on the same days and hours.