Αργά ή γρήγορα η ζωή επιφυλάσσει στον άνθρωπο δυσκολίες, καταστροφές, απώλειες, πόνο. Κάποιες φορές αυτά μπορούν να οδηγήσουν στο τέλος της ζωής, αν και όχι στον θάνατο. Όχι σε αυτόν τον θάνατο τον φυσικό, που παύει κανείς να έχει παλμό και να αναπνέει, αλλά σε μια κατάσταση που κανείς παύει να βλέπει το φως και τη ζεστασιά της ζωής, έχει παλμό, αναπνέει, αλλά δεν ζεί.
Και τι καθορίζει αν θα συμβεί αυτό ή όχι; Τι καθορίζει αν η ζωή μπορεί να επιστρέψει και να ξαναζεστάνει ότι απέμεινε παγωμένο; Όλα αυτά που κάνουν έναν άνθρωπο να μην πεθαίνει στην καταστροφή, ή να επανέρχεται στη ζωή μετά την καταστροφή,
είναι αυτά που συνιστούν αυτό που εμείς οι ειδικοί ψυχικής υγείας ονομάζουμε ψυχική ανθεκτικότητα.
Οι γιαγιάδες μας έλεγαν «να μη σου δώσει ο θεός όσα μπορείς να αντέξεις». Ο άνθρωπος είναι φτιαγμένος για να αντέχει και να συνεχίζει τη ζωή του. Ψυχική ανθεκτικότητα, όμως, είναι κάτι παραπάνω από το να αντέχουμε στα δύσκολα. Μπορούμε να πούμε ότι είναι η δυναμική διαδικασία διατήρησης της ψυχικής υγείας, προσαρμογής, εξέλιξης και προόδου, παρά τις σοβαρές αντιξοότητες της ζωής.
Τι κάνει όμως έναν άνθρωπο ανθεκτικό; Δύσκολο να απαντήσουμε, με μερικές σκέψεις, σε μερικές γραμμές. Θα κάνουμε όμως μια προσπάθεια να δώσουμε μια δύο σκέψεις.
Πολύ σημαντική είναι η αυτογνωσία, να αναγνωρίζει κανείς τα συναισθήματα και τις ανάγκες του. Η φροντίδα του εαυτού, να σέβεται κανείς τη ζωή του και τον εαυτό του και να φροντίζει για την έκφραση των συναισθημάτων του και την κάλυψη των αναγκών του. Μια ζωή με νόημα, το να έχει κανείς τη δυνατότητα να βρίσκει ένα νόημα στην ύπαρξη του και στόχους για τη ζωή του. Οι ουσιαστικοί δεσμοί και οι ανθρώπινες σχέσεις, το να έχει κανείς τη δυνατότητα να δημιουργεί και να διατηρεί υγιείς σχέσεις με άλλους ανθρώπους. Η ικανότητα να μεταβολίζει κανείς τα γεγονότα της ζωής του σε εμπειρίες που θα ενισχύσουν την ενεργή στάση του στη ζωή.
Κάπου εδώ, είναι μεγάλης σημασίας, να πούμε ότι όσον αφορά την ψυχική ανθεκτικότητα, ο άνθρωπος, όσο κατοχυρωμένος και αν είναι ψυχικά- ατομικά, δεν
είναι αποκομμένος από την κοινωνία και το συλλογικό. Πέρα λοιπόν από την ατομική
«ευθύνη» για την ανθεκτικότητα, υπάρχει και η κοινωνική ευθύνη. Μάλιστα μπορούμε να πούμε ότι η κοινωνική ευθύνη θα διαφυλάξει και θα ενισχύσει το χτίσιμο των προσωπικών προστατευτικών παραγόντων για την ψυχική ανθεκτικότητα.
Κάποιοι από τους κοινωνικούς- συλλογικούς παράγοντες που προστατεύουν και προάγουν την ψυχική ανθεκτικότητα είναι οι παροχές υγείας, παιδείας, πρόνοιας και δικαίου. Μια κοινωνία που σέβεται και ανατρέφει τα παιδιά της να γίνουν ενήλικες που μπορούν να ζήσουν και να χαρούν τη ζωή τους, καλλιεργεί την κοινωνική συναίσθηση και ενισχύει τη συμμετοχή στα κοινά, είναι μια κοινωνία που επιτρέπει την ψυχική ανθεκτικότητα.
Μπεμπλιδάκη Χρύσα Ψυχολόγος- Κλινική Νευροψυχολόγος
Προτεινόμενη βιβλιογραφία:
-
- Η αυτοβιογραφία ενός σκιάχτρου, Σιρούλνικ Μπόρις, Εκδόσεις Κέλευθος 2009.
-
- Τρέξε να σωθείς, η ζωή σε καλεί, Σιρούλνικ Μπόρις, Εκδόσεις Κέλευθος 2015.
Comments are closed.