Μπροστά στο φαινόμενο του σχολικού εκφοβισμού δεν αρκεί η ευαισθησία και η συγκίνηση.
Παιδιά μας είναι οι θύτες, παιδιά μας είναι τα θύματα, παιδιά μας είναι οι θεατές. Για αυτούς τους τελευταίους θα σας μιλήσω σήμερα.
Ποιοι είναι οι θεατές; Οι θεατές είναι αυτοί που αντιλαμβάνονται την άσκηση βίας που διαδραματίζεται μπροστά τους, γίνονται μάρτυρες αυτής, και συνήθως ενεργούν (και πολύ συνειδητά χρησιμοποιώ το συγκεκριμένο ρήμα) με έναν από τους εξής δύο τρόπους: απλά παρακολουθούν χωρίς να παρεμβαίνουν με τον οποιονδήποτε τρόπο ή παρεμβαίνουν με οποιοδήποτε τρόπο για να βοηθήσουν το θύμα.
Ένας θεατής είναι δυνατόν να επηρεάσει την έκβαση του συμβάντος υπέρ ή κατά του θύματος ή του δράστη, ανάλογα με τη στάση και τη θέση που θα λάβει απέναντι στο περιστατικό. Εδώ, θα πρέπει να τονίσουμε πως το να είναι κάποιος θεατής δεν σημαίνει σε καμία περίπτωση ότι είναι ουδέτερος. Η όποια σιωπή και αδράνεια στέλνει μηνύματα τόσο προς τους θύτες όσο και προς τα θύματά τους. Τα τελευταία νιώθουν, σίγουρα, πιο εκτεθειμένα και αβοήθητα, ενώ οι θύτες ερμηνεύουν, συνήθως, την παθητικότητα αυτή ως σιωπηρή συγκατάθεση. Άρα και η παρέμβαση και η μη παρέμβαση από τη πλευρά του θεατή φέρει ευθύνη.
Τα δεδομένα δείχνουν πως σπάνια γίνεται κάποια προσπάθεια παρέμβασης προς βοήθεια του θύματος από τους θεατές, αν και οι θεατές, συνήθως, γνωρίζουν τη σημαντικότητα των συνεπειών του εκφοβισμού στη ζωή του θύματος. Πολλοί παριστάμενοι σε περιστατικά εκφοβισμού δεν επεμβαίνουν επειδή:
- Υπάρχει «διάχυση ευθύνης» ανάμεσα στο πλήθος.
- Φοβούνται μήπως γίνουν τα ίδια τα επόμενα θύματα.
- Φοβούνται ότι θα χαρακτηριστούν το «καρφί» του σχολείου.
- Δεν κατανοούν πλήρως τη διαδικασία του εκφοβισμού και δεν κατέχουν τις γνώσεις ή τις δεξιότητες για να το κάνουν αυτό αποτελεσματικά.
Το παιδί μου είναι θεατής. Τι μπορώ να κάνω;
- Συζητώ μαζί του/ της για να καταλάβω τι σκέφτεται και πώς αισθάνεται για τα γεγονότα.
- Δίνω στη συμπεριφορά του εκφοβισμού τις πραγματικές της διαστάσεις: τονίζω τον κακοποιητικό της χαρακτήρα, εξηγώ γιατί δεν είναι ανεκτή από κανέναν και για κανέναν και πώς τροφοδοτείται από τους παρατηρητές.
- Καλώ το παιδί μου να μπει στη θέση του παιδιού που εκφοβίζεται.
- Διερευνώ μαζί του/της ασφαλείς τρόπους παρέμβασης.
- Διευκρινίζω τη διαφορά μεταξύ του «μαρτυράω» και του «καλώ σε βοήθεια».
- Ενθαρρύνω το να εκφράζει την αποδοκιμασία του/της με ασφαλείς τρόπους.
- Ενισχύω το να συναναστρέφεται τα παιδιά που εκφοβίζονται.
- Ενημερώνω το ότι θα πρέπει να ενημερωθεί το σχολείο.
- Ευαισθητοποιώ σε κοινωνικά θέματα.
- Ενισχύω το μοίρασμα και το να ζητά βοήθεια όταν τη χρειάζεται.
- Γίνομαι το παράδειγμα που θέλω το παιδί μου να ακολουθήσει.
Κάποιοι γονείς συμβουλεύουν τα παιδιά τους «για το καλό τους», «να κοιτούν τη δουλειά τους και να μην ανακατεύονται σε καταστάσεις που δεν τα αφορούν». Το πολύ σημαντικό με το σχολικό εκφοβισμό είναι ότι μας αφορά όλους και γι’ αυτό έχει γίνει ένα φαινόμενο που χρήζει προς οχής και διαχείρισης. Η κοινωνία που θα προκύψει, μέσα από μία στάση ζωής που σε φαινόμενα φόβου και κακοποίησης ο καθένας κοιτάει τη δουλεία του, θα είναι η κοινωνία που θα ζουν τα ίδια τα παιδιά μας και όταν εκείνα χρειαστούν βοήθεια, όλοι θα είναι στραμμένοι στη «δουλειά» τους.
Ας μάθουμε στα παιδιά μας ότι οι θεατές έχουν τη δύναμη να κάνουν τον κόσμο καλύτερο.
Η σιωπή είναι συνενοχή και δεν είναι κλισέ.
Μπεμπλιδάκη Χρύσα
Ψυχολόγος- Κλινική Νευροψυχολόγος
Χρήσιμοι Σύνδεσμοι:
https://livewithoutbullying.com/
https://www.hamogelo.gr/gr/el/paidia–thimata–vias:sos-1056/
https://www.hamogelo.gr/gr/el/116111/
https://www.saferinternet.gr/index.php?parentobjId=Page187
Comments are closed.