Εφηβεία- τι συμβαίνει- μια ματιά

Εφηβεία- τι συμβαίνει- μια ματιά.

Μια ματιά στην εφηβεία, σίγουρα δεν μπορεί να καλύψει αυτά τα τόσο σημαντικά και υπέροχα που συμβαίνουν σε αυτήν την φάση της ανθρώπινης ανάπτυξης. Μπορεί όμως να μας δώσει μια «γεύση» του τι συμβαίνει και κυριαρχεί στη ζωή των ανθρώπων και στην έγνοια των γονιών.

Ως εφηβεία ορίζεται το σύνολο των ψυχικών διεργασιών που επιτελούνται επί της ήβης, επί της περιόδου δηλαδή, κατά την οποία πραγματοποιούνται οι βιοσωματικές αλλαγές που σχετίζονται με την ωρίμανση της γενετήσιας λειτουργίας. Παρά του ότι η ήβη εκτείνεται σε μια σύντομη περίοδο 2 έως 4 ετών βιολογικής ανάπτυξης, η εφηβεία εκτείνεται από το 12^ο έτος έως και τα πρώτα χρόνια της 3^ης δεκαετίας της ζωής του ανθρώπου, της δεκαετίας των 20. Η εφηβεία δεν αποτελεί απλώς ηλικιακή φάση, αλλά ψυχική διαδικασία που συνοδεύει και απαρτιώνει τις βιολογικές αλλαγές που συμβαίνουν στο σώμα.

Βέβαια εδώ αξίζει να σημειώσουμε ότι ο διαχωρισμός βιολογικού νοητικού και ψυχικού, είναι στην πραγματικότητα ένας πλασματικός διαχωρισμός, προκειμένου τα πράγματα να γίνονται πιο κατανοητά. Είτε μιλάμε για νοητικές αλλαγές, είτε για ψυχικές αλλαγές, όλες αφορούν βιολογικές αλλαγές και την προσαρμογή του οργανισμού σε αυτές.

Σε αυτό ακριβώς το σημείο να υπενθυμίσουμε ότι κάτι πολύ σημαντικό που συμβαίνει στην εφηβεία, κυρίως, και στην πρώτη νεανική ηλικία και συντελεί στην σημασία της εφηβείας για τον άνθρωπο, είναι η ανάπτυξη και ωρίμανση του προμετωπιαίου φλοιού, η περιοχή του εγκεφάλου που είναι υπεύθυνη για τις ανώτερες γνωστικές λειτουργίες και είναι ο τελικός συντονιστής της συμπεριφοράς.

Ο αναδυόμενος νέος ενήλικος κατακτά την δυνατότητα να διανοητικοποιεί, να σκέφτεται λογικά αφηρημένες έννοιες, να ελέγχει υποθέσεις, να ενστερνίζεται ιδεολογίες, να προβάλει τον εαυτό του στο μέλλον και να παίρνει τις σχετικές αποφάσεις. Δομεί την ταυτότητα του, συγκροτεί την αίσθηση εαυτού και αναθεωρεί τις αξίες του, προκειμένου να βγει και να ανήκει στην κοινωνία των ενηλίκων.

Οι πολύ σπουδαίες, βιολογικές αλλαγές παρασύρουν σε μια «επανεξέταση» των προηγούμενων αναπτυξιακών σταδίων και, επομένως, και των συγκρούσεων που ενδεχομένως πρόεκυψαν σε αυτές και έμειναν «άλυτες», με σκοπό να επιλυθούν.

Με την ωρίμανση της γενετήσιας λειτουργίας, ωριμάζει η σεξουαλική επιθυμία και διαμορφώνεται η σεξουαλική ταυτότητα.

Το ξύπνημα της σεξουαλικής ορμής και η αίσθηση παντοδυναμίας που έρχεται με τον αποχαιρετισμό της παιδικότητας, οδηγεί επιτακτικά τον έφηβο μακριά από τους γονείς του. Οι γονείς απομυθοποιούνται και αφήνουν χώρο στην αναζήτηση των ινδαλμάτων.

Ο τρόπος που θα βιωθούν από τον νέο άνθρωπο αυτές οι αλλαγές εγγράφονται στην προσωπική του ιστορία.

Η περίοδος αυτής της μετάβασης από την παιδική ηλικία στην ενήλικη ζωή γίνεται το πέρασμα στην ανεξαρτησία και την ευθύνη. Ο έφηβος καλείται, εν μέσω διαχείρισης όλων αυτών των νέων και σπουδαίων, που συμβαίνουν στο σώμα του και στο πως βιώνει τον εαυτό του, να αποφασίσει τι θέλει να κάνει στο μέλλον του.

“Η αναταραχή γίνεται αναγκαία προϋπόθεση της φυσιολογικής και ομαλής εξέλιξης της προσωπικότητας” (Anna Feud- 1958).

Μπεμπλιδάκη Χρύσα
Ψυχολόγος- Κλινική Νευροψυχολόγος