Τα τελευταία χρόνια εντοπίζουμε όλο και πιο συχνά στον περίγυρο μας τον όρο της επαγγελματικής εξουθένωσης γνωστού και ως burn out σύμφωνα με τον αγγλικό όρο. Στη σημερινή κοινωνία καλούμαστε να είμαστε ανταγωνιστικοί, παραγωγικοί και αφοσιωμένοι στην εργασία μας, και ταυτόχρονα να διαχειριζόμαστε προβλήματα που προκύπτουν τόσο στο εργασιακό περιβάλλον, όσο και σε άλλους τομείς της καθημερινότητας μας(υγεία, οικογένεια κ.ο.κ.). Συχνά οι άνθρωποι ταυτίζονται με τη δουλειά τους σε βαθμό που η κάθε επιτυχία λαμβάνει μεγάλη σημασία και η αποτυχία μπορεί να βιώνεται ως τραυματικό γεγονός, ως μια απώλεια του νοήματος στη ζωή του ατόμου. Το επίπεδο αφοσίωσης στην εργασία, η προσωπικότητα του αλλά και το επίπεδο διαχείρισης των επιτυχιών και αποτυχιών του θα κρίνουν αν το άτομο θα οδηγηθεί σε εξουθένωση. Πολλές φορές το σύνδρομο της επαγγελματικής εξουθένωσης αργεί να γίνει αντιληπτό, ή τα άτομα αποφεύγουν να το συνειδητοποιήσουν και να το αποδεχτούν. Αυτό συμβαίνει γιατί συχνά αισθάνονται ενοχή και ντροπή που αισθάνονται άσχημα και κουρασμένοι, ενώ έχουν εργασία, σαν να είναι αχάριστοι.
Τα 3 βασικά χαρακτηριστικά της επαγγελματικής εξουθένωσης είναι τα εξής:
1) Η συναισθηματική εξάντληση. Ο επαγγελματίας έχει την αίσθηση κόπωσης, σωματικής και ψυχικής, περισσότερο από ότι συνήθως, έντονο άγχος, αίσθημα θλίψης, και μείωση της ενέργειας να εκτελέσει την εργασία του. Σε κάποιες περιπτώσεις εκφράζεται με ευερεθιστότητα και έλλειψη υπομονής.
2) Ο επαγγελματίας φαίνεται να εμφανίζει αποπροσωποίηση. Με απλά λόγια αρχίζει να απομακρύνεται από τα άτομα με τα οποία συναλλάσσεται, εξυπηρετεί και αλληλεπιδρά άμεσα μαζί τους στο εργασιακό περιβάλλον (λ.χ. μαθητές ασθενείς, ωφελούμενους, συνεργάτες) και αναπτύσσει απρόσωπες σχέσεις μαζί τους, αποστασιοποιείται.
3) Το τρίτο σημαντικό χαρακτηριστικό σύμπτωμα αποτελεί η αίσθηση έλλειψης προσωπικών επιτευγμάτων. Οι επιτυχίες στην εργασία του και τα αποτελέσματα των επιδιώξεων και φιλοδοξιών του αξιολογεί πως δεν ανταποκρίνονται σε αυτά που ανέμενε και επιθυμούσε. Σαν αποτέλεσμα μειώνεται η απόδοση και η παραγωγικότητα του, η όρεξη για εργασία και η ευχαρίστηση που λαμβάνει από αυτή. Στη συνέχεια αν δεν γίνει έγκαιρα αντιληπτή αυτή η κατάσταση από το ίδιο το άτομο και δεν αντιμετωπιστεί, το άτομο μπορεί να οδηγηθεί σε παραίτηση από κάθε προσπάθεια χειρισμού προβλημάτων, δηλαδή μείωση της αυτοαποτελεσματικότητας του.
Θα ακολουθήσει δεύτερο μέρος όπου θα γίνεται αναφορά στους τρόπους με τους οποίους ο/η εργαζόμενος/η μπορεί να προστατευθεί από την επαγγελματική εξουθένωση.
ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΠΟΥΛΟΥ
ΨΥΧΟΛΟΓΟΣ, MSC ΕΓΚΛΗΜΑΤΟΛΟΓΙΑΣ ΠΑΝΤΕΙΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ
Comments are closed.